Normal bildiğimiz içten yanmalı motorlardan pek çok alanda daha iyi olduğunu layığıyla kanıtlamaya devam eden Tesla Model S'in dondurucu kış soğuklarında performansından bir şey kaybedip kaybetmeyeceği, soğuk kış şartlarında bir elektrikli otomobilin avantaj / dezavantajlarının neler olabileceğini hepimiz düşünmüşüzdür. Dondurucu soğukları ile bilinen Kanada'dan "Doug_G" adını kullanan bir Tesla Model S kullanıcısının soğuk havada Model S kullanımı / inceleme yazısını siz okuyucalarımızla paylaşmak istedik. Tabii ki tercüme için Doug'ın iznini aldık. İşte soğuk havada Tesla Model S;

 
Soğuk Hava Sürüşü
Şu anda Model S'imi üçüncü Kanada kışında kullanıyorum. Soğukta Model S kullanımı ile ilgili bu üç kışta öğrendiğim bazı "dersleri" paylaşmanın bazılarınıza yardımcı olabileceğini düşündüm.

Tesla Model S vs. soğuk hava

 

Soğukta Model S Performansı

Tamamen soğuk arabanıza binip gidebilirsiniz. Isıtmanıza gerek yok. Benzinli bir araba gibi aksırıp tıksırmaz, sessiz sakince kayarak gidecektir. Kalorifer bile hızlıca açılacaktır. Hiç bir dert yok.

Yine de arabanın sürüşünde bütün gün buz gibi havada (otopark mesela) durduktan sonra birkaç değişiklik oluyor.

Pilin sıcaklığı "0"'ın altında ise araba pil hücrelerine zarar vereceği için izin vermiyor. Bunun bir yan etkisi de "regen" frenlerinizi kaybediyorsunuz. (regen fren; arabanın ileri hareketini kullanarak gazdan ayağınızı çekince pili yavaşlarken şarj etme) Bu hız göstergesindeki ufak sarı kesik çizgilerden belirtiliyor. Araba 0 derece altında uzun süreler kaldıysa hiç regen freniniz olmayabilir. Dikkat edin, çünkü regen'e alıştıktan sonra onun olmaması araba kayıp gidiyor gibi hissettiriyor, ilk seferinizde çok şaşırtıcı olabilir! Araba ısınana kadar normal bildiğimiz frenleri kullanmanız gerekecek.

Tesla Model S vs. soğuk hava

 

Pil aşırı soğuksa motor gücünde de bir limit oluyor. Bu çok büyük bir dert değil aslında çünkü zaten hava o kadar soğuksa patinaj çekmeden gaza tamamen basmak bir hayli zordur. Donmuş zemin üzeri soğuk lastik çok iyi bir çekim sağlamaz bildiğiniz üzere.

Pilin bir ısıtıcısı mevcut. Mevcut ki araba soğukta şarj olabilsin. Soğuk arabayı kullanmaya başladığınızda ısıtıcı açılıyor ve 6kW'a kadar güç çekebilir. İçeriyi ısıtan ısıtıcı da aynı. Kırmızı ışıkta beklerken bu ısınma evresinde saatte 60km'den daha hızlı gitmeye yetecek gücü kullanıyorsunuz. Neyse ki araba ısındıkça işler hep daha iyiye gidiyor!

Soğuk vs. Menzil

Piller aşırı soğuk olduğunda şarj göstergesindeki ufak mavi kısım ile gösterilen ufak bir menzil kaybı olacaktır. Piller ısındıkça bu "kayıp" menzil geri geliyor, o yüzden aslında kayıp değiller. Bunun gerçekleşmesi için arabanın gerçekten çok soğuk olması lazım.

Tabii ki ısınma için gereken enerji menzilinizi azaltır. Araba buz tutmuş ise bunun toplam menzilinize büyük bir etkisi olabilir. Araba sıcakken başlamak ne kadar uzağa kadar gideceğinize çok büyük bir etki yapabiliyor. "Önceden ısıtma" ile ilgili birazdan konuşacağız.

Aynı zamanda azalan menzilin bir sorumlusu da arta aerodinamik sürtünme. Araba üzerinde oluşan hava sürtünmesi her hava sıcaklığında menziliniz üzerindeki en önemli etken ve hava soğudukça daha kötü oluyor. Daha soğuk, daha yoğun havayı itmesi daha zordur. Aynı zamanda ufak bir etmen de lastiklerin daha kötü yuvarlanma direncine sahip olması ama aerodinamik etkiler daha fazla.

(Öneri: Büyük bir kamyon arkasında güvenli bir şekilde gitmek kış soğuklarında menzile büyük bir etki yapacaktır. Arkasına yapışmayın, güvenli bir takip mesafesi ile devam edin ve gelişme göreceksiniz. Ancak aklınızda bulunsun ki yandan gelebilecek güçlü rüzgarlar bu takibin pozitif efektlerini kötü bir yönde etkileyecektir.)

Kabin Sıcaklığı

Model S kabin ısıtıcısının iki tane (gizli) modu var. Sürüş aksamı soğuksa bütün ısı 6kW'a kadar güç kullanabilen ısıtıcılardan geliyor. 6kW çok fazla güç.

Arabayı kullandıkça doğal bir şekilde sürüş aksamı ısınacaktır. Bu gerçekleştikten sonra Model S sürüş aksamı soğutucusunu ısı pompası için depo olarak kullanıyor. Motor ve inverter'daki artık ısıyı alıp kabini ısıtmakta kullanıyor. Bu güç kullanımında müthiş bir fark yaratıyor, tamamı ısınmış bir araba aşırı soğuklarda bile ısıtma için 1-2kW civarı güç kullanacaktır. Kıyas için Tesla Roadster ufak kabinini sadece ısıtıcı kullanarak mevcut ısınmış kabini çok da sıcak tutmamak için 4kW güce ihtiyaç duyuyor. Bu Tesla'nın hiç bahsetmediği Model S mühendisliğinin büyük bir avantajı!

Uzun lafın kısası kabin ısıtması güç tüketimi arabayı bir süre kullandıktan sonra dramatik bir şekilde daha iyiye gidiyor.

Koltuk Isıtıcıları

Koltuk ısıtmaları aslında bedava. Kabin ısıtıcılarına kıyasla azıcık güç harcıyorlar. Özgürce kullanın. Koltuk ısıtmaları tam açıp kabin sıcaklığını biraz düşürün. Sürüş için bir hayli enerji tasarruf edeceksiniz.

Arabanızı Koruyun

Arabayı ısıtmasız bir otopark ile dışarıya park etme arasında müthiş bir menzil artış farkı gözlemledim. Bunun sebebi ısıtmasız garajların bile dışarıdan çok daha sıcak olması. Aynı zamanda rüzgardan korunuyor olmak önceden ısıtmada ısı kaybını azaltıp önceden ısıtmanın etkinliğini arttırarak fayda sağlayacaktır.

Sıcak bir arabanın neden daha iyi olduğu ile ilgili birkaç sebep var; daha sıcak kabin, daha sıcak pil ve daha sıcak sürüş aksamı. Bahsettiğim gibi daha sıcak aksam daha az kabin ısıtıcısı yani daha az güç kullanımı demek. Daha sıcak bir arabayla başlamak her zaman yardım eder!

Menzil Modu

Menzil modu ısıtıcılar tarafından kullanılan gücü kısıtlayarak enerji tasarrufu sağlıyor. Bunun en büyük faydası uzun bir yolculuğa çıkıyorsanız ve arabanız buz gibi ise oluyor.

Araba tamamen ısındıktan sonra menzil modu hiçbir şey yapmıyor aslında. Mevcut pil ve kabin sıcaklığını muhafaza etmek için gereken güç çok ufak. Aslında çıkmadan önce arabayı ısıtırsanız menzil modu esasen hiçbir şey yapmıyor.

Maalesef ki menzil modu arabanızı önceden ısıtırken de çalışıyor. Aşağıda görebileceğimiz gibi araba şarj olurken uzun bir yol öncesi arabayı ısıtmak menzilinizi bir hayli artıracaktır. Pili ve kabinin sımsıcak olmasını istiyoruz. Ama maalesef menzil modu aramıza giriyor. Arabanın şarj olmasına rağmen ısıtıcıların kullandığı enerjiyi limitliyor. Sonuç ise daha az önceden ısınma ve daha fazla tüketilen menzil oluyor.

O yüzden benim tavsiyem Menzil Modunun en başta kapalı olması. Eğer buz tutmuş arabanızı o şekilde kullanmaya başlamak zorundaysanız kullanın, o durumda sizi kurtarabilir. Diğer her zamanda kapalı tutun, yoksa siz de benim yaptığımı yapıp açık olduğunu unutabilirsiniz. Öyle olunca da arabanıza binince beklediğiniz gibi ısınmamış olduğunu görüp avucunuzla alnınıza vurabilirsiniz!

Tesla Model S vs. soğuk hava
Ön ısıtılıyor!

Uzun yol için ön ısıtma

Telefon uygulamasını kullanarak arabayı uzaktan önceden ısıtırsanız hem pil hem kabin ısıtıcılarını açacaktır. Pil ısıtıcısı sadece telefon uygulaması ile ısıtmaya kalkarsanız açılıyor, kendiniz arabanın içinden ısıtıcıyı açarsanız değil.

Eğer araba şarja takılıysa bu ön ısıtmayı yapmak için şarjdan gelen enerjiyi kullanacaktır. Ama unutmayın ki nispeten güçlü bir şarj istasyonuna ihtiyacınız olacak. 12kW'a kadar güç gerekebilir ve 110V'luk bir priz bunun sadece onda birini sağlayacaktır. Kalanı pilinizden gidecek! O yüzden kesinlikle 240V'luk bir kaynak kullanmalısınız.

Fark edeceğiniz ilk avantaj kabinin sıcak olması ve camlardaki kar/buzların muhtemelen erimiş olması olacak. Fark edeceğiniz ikinci şey ise regen frenlerinizin hiç olmamak yerine yarı gücünde var oldukları olacak. Bunun sebebi de pillerinizin hiç ön ısıtmaya kıyasla çok daha sıcak olması.

En önemlisi ise pilleriniz normal ısılarına yakın oldukları için pil ısıtıcıları o kadar çok çalışmak zorunda kalmayacak. Otobanda biraz araba kullandıktan sonra sadece pildeki ısıyı kullanmak sıcak kalmaya yetecektir. Bu bedava ısı!

Sözün özü, arabanıza ön ısıtma yapmak ilk an güç kullanımını oldukça etkileyecektir ve bu daha fazla menzil demek!

Bir ikaz - ve bu oldukça büyük - eğer şarj edemiyorsanız ön ısıtma yapmayın! Arabayı hareket etmekte kullanılabilecek değerli enerjiyi yakıyor olacaksınız. Bu durumda arabaya binin, menzil modunu açın ve arabayı sürmeye başlayın.

Kısa yolculuklar için ön ısıtma

Kısa yolculuklar tamamen farklı bir durum. Burada olay tamamen rahatlık ve komfor ile ilgili. Ön ısıtma güzel sıcak bir kabin, temiz camlar ve emrinize amade regen fren demek.

Eğer şarja takılı iseniz yarım saatlik bir ön ısıtma yapın yapabiliyorsanız. Eğer sadece 5-10 dakikanız varsa yine ısıtın. Kesinlikle o ilk buz soğuğunu biraz kesip arabaya yardımcı olacaktır.

Eğer şarja takılı değilseniz tamamen başka bir hikaye. Ön ısıtmada bir hayli fazla pil enerjisi kullanabilirsiniz. Bu sadece pilinizin doluluğunu azaltmak değil aynı zamanda pilinizin kullanım ömrünün de birazını kullanmak demek. Benim her zamanki tavizim arabaya 10 dakika kadar ön ısıtma yapıp kabini sıcak ve rahat yapıp gitmek.

Model S için en kötü senaryo ile geçen sene aşırı soğukta (-20C!) Noel alışverişi yapmaya giderek karşılaştım. 20 dakika sür, 2 saat buz gibi soğukta beklet, bütün gün tekrarla. 85kWh'lık pilin çoğunu göreceli olarak birkaç km'de harcadım. Ancak yine de bu şekilde bile pilin tamamını kullanıp sıfırlamak bir hayli zor, bu olana kadar mağazalar kapanırdı. Ama 60kwH'lık modelin dezavantajı olarak sayılabilecek bir senaryo bu.

Tesla Model S vs. soğuk hava

Cam sislenmesi

Cam sislenmesi ile geçmişte yaşadığım birçok problemi klima kontrollerine yapılan yazılım güncellemeleri çözdü. "Otomatik" modu durumların %95'ini çok iyi bir şekilde hallediyor. Geri kalan %5 için birkaç basit müdahale daha iyi oluyor.

Eğer camlarınız tamamen donmuşsa buz çözme tuşuna iki kere basın, kırmızı olsun. Bu camları eritecektir. İhtiyacınızdan daha fazla bu tam açık modda tutmayın çünkü kabin fazla ısınacaktır. Böyle olunca normal ayarlarınız kabin biraz soğuyana kadar hiç sıcaklık vermeyecek ve camlarınız tekrar buğulanacak!

Normal buz çözme için tuşa bir kere basın mavi olsun. Bu havayı cama doğru yukarı verecek. Eğer üşümeye başlarsanız manuel ayara alıp havayı hem cama hem ayaklarınıza verin.

Kabin bir kere ısındıktan sonra fan hızları otomatik olarak düşüyor, aşırı soğukta ve/veya nemli durumlarda bu cam üzerinde yeteri kadar hava akışı sağlamayabilir. Çözüm basit, fan hızını manuel bir şekilde artırın.

(Bazen tembellik yapıyorum ve kabin ısısını artırıyorum çünkü yapması daha basit. Ama eğer arabanın menzilini zorluyorsanız ve her km'ye ihtiyacınız varsa bunu yapmayın; fan ucuz, ısı pahalı.)

Çok aşırı uç, buzlu durumlarda camı dondan, doludan korumak imkansız olabilir. Bu problem Model S'e özel bir problem değil, diğer arabalarımla da yaşadım. (Ontario'daki Hwy 401 bununla meşhur) Basit çözüm biraz yavaşlamak; bu cama etki eden dondurucu rüzgarı azaltacak, ısıtıcının derecesini artırmasına müsade edip buzu çözecektir.

Son olarak, eğer camlarınız sisleniyorsa mevcut havayı sirküle etme modunu seçmeyin. Tabii kabini sıcak tutacaktır ama nemli havayı camın üzerine veriyorsunuz aynı zamanda.

Son bir söz

Kar lastikleri. Alın ve takın.

Model S'in çekiş ve sürüş kontrolleri harika. Tekerlekler kaymaya başlayınca çok çabuk ve pozitif bir şekilde tepki veriyor. Ama yolda iyi bir tutuşunuz olması lazım, ve bu iyi lastikler demek. Kar ve buz üzerinde Model S'in ne kadar güven verici olduğu gerçekten inanılmaz, ama sadece güzel bir set kış lastikleri takarsanız.

Tesla'nın sattığı Pirelli Sotozeros çok iyi değil. Aslında bayağı kötüler. Onlar "performans kış lastikleri", benim tecrübemde kış kelimesinin bu kullanımı daha çok "sonbahar sonu/ilkbahar başı" demek. Bu lastikler aşırı kaygan durumlarda o kadar kötü ki araba hiç kıpırdamayabilir. Aslında araba hareket etmeye çalışmıyor bile... çekiş kontrolü tekerleklerin dönmesine izin vermiyor ve olduğu yerde öyle duruyor. Hareket etmenin en temel prensiplerinden biri tekerleklerin dönmesi! Bu durumda çekiş kontrolünü kapatın ve gaza çok yavaşça basın. Ama daha iyi çözüm Pirelli kullanmaktan tamamen sakının!

İyi eğlenceler ve güvenli kalın!

 
Kaynak / Orjinal Metin